Dzięki współpracy zwiększamy nasz zakres działania.

📢 Partnerzy Sieci Kancelarie RP w Rankingu Kancelarii Prawniczych ,,Rzeczpospolitej”

Kancelarie według liczby prawników:

29 KKLW Legal Kurzyński Wierzbicki

32 Jedliński, Bierecki i Wspólnicy

35 Andersen w Polsce

69 Marszałek i Partnerzy – Adwokaci

84 Sendero Kania, Lubaszka, Michalski i Wspólnicy

86 Krzyżagórska Łoboda i Partnerzy

132 Krzysztof Rożko i Wspólnicy

151 Głowacki i Wspólnicy

183 SK Lawyers Rafał W. Sikorski i Daria Krzyżanowska

190 Mirosławski, Galos, Mozes

261 Hryniów, Łebek i Wspólnicy

285 Skarbiec

Od 1 lipca 2024 r. obowiązuje nowa wysokość płacy minimalnej, zarówno z tytułu wynagrodzenia trzymywanego z umów o pracę, jak i umów o świadczenie usług (w tym umów zlecenia).

Jest to już druga podwyżka płacy minimalnej w bieżącym roku, bowiem od 1 stycznia 2024 r. płaca minimalna wzrosła do 4.242 zł brutto, a stawka godzinowa do 27,70 zł.

Nowa wysokość miesięcznego wynagrodzenia z umów o pracę, obowiązująca od 1 lipca 2024 r., wyniesie 4.300 zł brutto (co stanowi kwotę 3600 zł netto), a stawka minimalna godzinowa z umów cywilnoprawnych wyniesie 28,10 zł.

Poza koniecznością wypłaty wyższego wynagrodzenia pracownikom, wzrost płacy minimalnej wpływa również na wysokość innych świadczeń ustalanych na bazie wynagrodzenia minimalnego. Wraz z płacą minimalną wzrosną zatem takie świadczenia takie jak: dodatek za pracę w nocy, wynagrodzenie za czas gotowości do pracy i przestój czy odprawa z tytułu zwolnień grupowych. Zmieni się również podstawa wymiaru zasiłku chorobowego oraz wysokość wpłat dokonywanych w ramach Pracowniczych Planów Kapitałowych.

Dla pracodawców oznacza to wzrost kosztów zatrudnienia pracowników, co ma wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstw oraz poziom prognozowanego zatrudnienia. Jednakże, wzrost wynagrodzenia minimalnego nie musi wiązać się automatycznie z podniesieniem płacy zasadniczej. Zgodnie bowiem z art. 6 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, do obliczenia wysokości wynagrodzenia pracownika przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy. Pracodawca może zatem uzupełnić wynagrodzenie np. dodatkową premią wypłacana do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Instytucja przedawnienia stanowi środek ochrony prawnej dłużnika, którego wierzyciel pozostaje bierny w egzekucji swych roszczeń. W wyniku przedawnienia sądowe dochodzenie należności, niezależnie jak bardzo uzasadnione, może stać się nieskuteczne. Zarówno wierzyciele, jak i dłużnicy powinni zatem znać zasady obliczania terminów przedawnień, by móc skutecznie egzekwować swoje roszczenia lub uchylać się od ich zaspokojenia.

Jak obliczyć termin przedawnienia?

Co do zasady termin przedawnienia wynosi 6 lat, a przypadku roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – 3 lata. Terminy te mogą ulegać modyfikacji, gdy wskazują na to przepisy szczególne. W ten sposób termin przedawnienia roszczeń z rękojmi wynosi 1 rok od dnia stwierdzenia wady lub termin roszczeń z umowy sprzedaży zawartej w ramach działalności gospodarczej wynosi 2 lata.

O tym, czy roszczenie jest związane z prowadzeniem działalności gospodarczej nie decyduje charakter prawny leżącego u jego podstaw zdarzenia – roszczenie może wynikać zarówno z umowy, z deliktu, jak i bezpodstawnego wzbogacenia. Istotne znaczenia dla kwalifikacji roszczenia ma to, czy wynika ono z działań podejmowanych w ramach zorganizowanej, ciągłej działalności zarobkowej.

Przykład: Paweł prowadzi salon fryzjerski w formie jednoosobowej działalność gospodarczej. Paweł udzielił pożyczki swojemu koledze Andrzejowi, którą to Andrzej przeznaczył na zakup nowego telewizora do swojego mieszkania. Roszczenie Jana względem Andrzeja o zwrot kwoty pożyczki przedawni się w terminie 6 lat, bowiem udzielona pożyczka miała charakter prywatny i nie wynikała z czynności podejmowanych przez Pawła w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Świadczenia okresowe definiowane są jako czynności powtarzane cyklicznie tj. powtarzające się w ściśle określonych, niekoniecznie jednakowych odstępach czasu, realizowane więcej niż jednokrotnie. Należy odróżnić świadczenie okresowe od świadczenia jednorazowego rozłożonego na raty, w którego przypadku czynnik czasu nie ma wpływu na rozmiar świadczenia, i którego zakres jest z góry określony, a poszczególne, świadczone sukcesywnie raty składają się na z góry określoną całość.

Przykład: Paweł wynajmuje od Jacka mieszkanie na podstawie umowy na czas nieokreślony, w związku z czym uiszcza co miesiąc czynsz w wysokości 500 zł. Jednocześnie Paweł zaciągnął w banku pożyczkę na nowy samochód, którą spłaca w miesięcznych ratach. Świadczenie Pawła względem Jacka jest świadczeniem okresowym, natomiast świadczenia Pawła względem banku jest świadczeniem jednorazowym rozłożonym na raty.

Czy sąd z urzędu zwróci uwagę na przedawnienie roszczenia?

Nie – sąd uwzględni przedawnienie jedynie na wniosek. Upływ terminu przedawnienia nie powoduje, że roszczenie wierzyciela automatycznie wygasa. Dłużnik może oraz nadal powinien je spełnić. Uzyskuje jednak prawo do uchylenia się od jego spełnienia i uniemożliwienia wierzycielowi przymusowej egzekucji.

Oby skorzystać z tego prawa dłużnik musi podnieść przed sądem zarzut. Co do zasady zarzut przedawnienia może być podniesiony do czasu uprawomocnienia się wyroku, także w postępowaniu apelacyjnym. W praktyce warto jednak skorzystać z niego już na początkowym etapie postępowania sądowego.

Czy termin przedawnienia może upłynąć w sobotę, niedzielę lub święto?

Wedle art. 115 Kodeksu cywilnego, gdy termin wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy (np. niedziele lub święta państwowe) lub na sobotę, termin upływa następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą.

Przykład: Termin wniesienia apelacji od wyroku upływa dnia 25.12.2024 r., który jest dniem ustawowo wolnym od pracy. 26.12.2024 r. również jest dniem ustawowo wolnym od pracy. Apelacja może zostać wniesiona 27 grudnia 2024 r.

Czy ww. przepis ma zastosowanie do terminu przedawnienia? W tej sprawie niedawno wypowiedział się Sąd Najwyższy (por. uchwała w składzie siedmiu sędziów z 22.05.2024 r., sygn. akt III CZP 21/23). W sprawie stanowiącej podstawę podjęcia uchwały powód dochodził roszczenia na zapłatę kwoty 218.700,00 zł z tytułu umowy sprzedaży. Roszczenie stało się wymagalne 25.11.2015 r., a zatem termin przedawnienia upływał (na podstawie art. 554 Kodeksu cywilnego) w sobotę 25.11.2017 r. Powód złożył pozew o zapłatę w poniedziałek 27.11.2017 r.

Sąd Najwyższy uznał, że art. 115 Kodeksu cywilnego nie ma zastosowania do terminu przedawnienia. Na tej podstawie w motywach rozstrzygnięcia wskazano, że termin przedawnienia nie jest terminem końcowym, z którego upływem ustają skutki prawne określonej czynności. Jest on terminem początkowym, otwierającym dłużnikowi możliwość podniesienia zarzutu przedawnienia, a co za tym idzie zamknięcia drogi do przymusowej egzekucji należności przez wierzyciela. Ponadto czynność prawna (np. wniesienie pozwu) wydłużająca termin przedawnienia może zostać dokonana również w sobotę lub niedzielę. Usługi pocztowe są bowiem dostępne również w dni wolne lub soboty. Co za tym idzie, w takie dni terminy przedawnienia mogą płynąć, gdyż strony nie są pozbawione możliwości obrony swoich praw.

Reasumując, roszczenie może przedawnić się w sobotę lub dzień wolny od pracy. Warto zatem uwzględnić dokonanie czynności przerywającej bieg terminu przedawnienia z odpowiednim wyprzedzeniem.

A jednak trzeba przeprosić. Sąd Okręgowy Warszawa – Praga wydał korzystny dla naszego Klienta wyrok w procesie przeciwko dziennikarce i redaktorowi naczelnemu o ochronę dóbr osobistych. Sąd stwierdził, że publikacja na Business Insider zawierała nieprawdziwe i wprowadzała w błąd informacje o działaniach KNF wobec Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych, co naruszyło dobre imię TFI.

Sprawa prowadzona była przez mec. Włodzimierza Głowackiego i mec. Joannę Basińską. Wyrok nie jest prawomocny.

Rozwój sztucznej inteligencji (AI) pociąga za sobą ogromne możliwości i szanse na rozwój, ale z drugiej strony – liczne zagrożenia. Jak to zwykle bywa w tego typu sytuacjach, wszystko zależy od tego, w jakim celu się nią posłużymy.

Jednym z najpoważniejszych problemów jest zjawisko tzw. deepfake’ów. Ogólnie rzecz biorąc, są to treści wprowadzające w błąd. Projektowany unijny Akt w sprawie sztucznej inteligencji precyzuje, że chodzi o każdą treść w postaci obrazu, dźwięku lub filmu, która jest zmanipulowana lub syntetyczna i została wyprodukowana z wykorzystaniem AI. Deepfake ma przedstawiać osoby, które wydają się mówić lub robić rzeczy, których by nie powiedziały lub nie zrobiły.

W sieci roi się od żartobliwych deepfake’ów z udziałem celebrytów, a nawet polityków, których charakter jest jasny już na pierwszy rzut oka. Jednakże zjawisko to ma również swoje mroczne, a nawet przestępcze, oblicze.

Jednym z głównych zagrożeń związanych z deepfake’ami jest rozpowszechnianie fake newsów i dezinformacji. Zwłaszcza w dobie toczących się wojen jest to szczególnie niebezpieczne. Pozornie prawdziwy materiał z np. politykiem, który wygłasza bardzo kontrowersyjne poglądy może stać się zarzewiem konfliktu. Przy panujących niepokojach społecznych nie trudno wyobrazić sobie jak bardzo tego typu informacje mogą wpłynąć na bezpieczeństwo publiczne.

Co jednakże w sytuacji, gdy ktoś wykorzystuje nasz wizerunek w tworzeniu deepfake’a? Czy pomimo braku szczegółowych rozwiązań prawnych dot. AI, możemy liczyć na ochronę?

Przede wszystkim należy wskazać, że stworzenie deepfake’a z wykorzystaniem wizerunku osoby, która nie wyraziła na to zgody stanowi naruszenie dóbr osobistych. W zależności od konkretnej sytuacji, poza samym wizerunkiem, możemy mieć do czynienia również m.in. z naruszeniem prawa do dobrego imienia, renomy czy twórczości. W takim przypadku możemy żądać zaniechania takiego działania, a także usunięcia jego skutków. Możliwe jest również żądanie zapłaty zadośćuczynienia oraz odszkodowania – jeśli osoba, której dobra zostały naruszone poniosła szkodę majątkową.

Z tego typu sytuacją jakiś czas temu mierzył się Jay-Z. W deepfake’u wykorzystano jego głos do m.in. rapowania fragmentu Hamleta. Wskutek podjętych przez rapera kroków prawnych, nagrania zostały usunięte.

Nie tylko dobra osobiste mogą doznać uszczerbku, ale również dane osobowe. Nie zapominajmy, że nasz wizerunek również może by, głos mogą służyć do naszej identyfikacji, a tym samym możliwe jest zakwalifikowanie ich do kategorii danych osobowych. Tym samym tworząc deepfake możliwe jest również naruszenie przepisów RODO.

Szczególnie poważną sytuacją jest tworzenie deepfake’ów w celach przestępczych, np. szantażu. W mediach głośno było o przypadkach przeróbek filmów pornograficznych, w których miejsce twarzy rzeczywiście występujących tam ludzi były wmontowane twarze innych osób. Tego typu deepfake stanowi już przestępstwo, które może być kwalifikowane, w oparciu o uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2020 r. (sygn. akt II DO 96/20), jako zniewagę. Zgodnie z powołanym stanowiskiem SN, zniewaga obejmuje takie zachowania, które naruszają godność osoby znieważonej, a przedmiotem ochrony jest cześć wewnętrzna (podmiotowa). Zatem form

sprawczych może być wiele i nie obejmują tylko i wyłącznie określonych wypowiedzi osoby znieważającej. Zniewaga jest przestępstwem ściganym z oskarżenia prywatnego, zagrożonym grzywną lub karą ograniczenia wolności, a w przypadku wykorzystania środków masowego komunikowania – również karą pozbawienia wolności do roku.

Postęp technologiczny niesie ze sobą wiele korzyści – ułatwia nam życie, sprzyja rozwojowi nauki, pomaga pokonywać bariery, które jeszcze niedawno wydawały się niemożliwe do usunięcia. Niemniej, jak w każdym przypadku, są dwie strony medalu. Rozwiązania, które mają sprzyjać słusznym celom, mogą jednocześnie trafić w niepowołane ręce i wyrządzić wiele szkód. Dlatego ważne jest, aby nie tylko odpowiednio zabezpieczać tego typu narzędzia, ale również wiedzieć, jak przed takim zagrożeniem się obronić.

Ministerstwo Aktywów Państwowych (MAP) pracuje nad stworzeniem „Kodeksu Dobrych Praktyk Nadzoru Właścicielskiego”. W tym celu powołany został przez Ministra Aktywów Państwowych zespół, którego zadaniem będzie opracowanie rekomendacji, przyczyniających się do profesjonalizacji nadzoru.

Kodeks Dobrych Praktyk Nadzoru Właścicielskiego swoim zakresem ma objąć spółki Skarbu Państwa. Temat ten został poruszony ostatnio także przez wiceministra aktywów państwowych Jacka Bartmińskiego na Europejskim Kongresie Gospodarczym w Katowicach.

Zob. więcej:

https://www.gov.pl/web/aktywa-panstwowe/wiceminister-jacek-bartminski-na-ekg-profesjonalizujemy-nadzor

Ministerstwo Aktywów Państwowych zapowiada, że:

„Kodeks dobrych praktyk to zbiór zasad postępowania, a w szczególności norm etycznych związanych z właściwym wykonywaniem nadzoru właścicielskiego, jaki MAP wykonuje nad spółkami Skarbu Państwa. Kodeks będzie dokumentem, który nie tylko sprofesjonalizuje, ujednolici ten nadzór, ale też ma przeciwdziałać nieuczciwym praktykom rynkowym czy zapobiec niepożądanym działaniom.”

Zob. więcej:

https://www.gov.pl/web/aktywa-panstwowe/owolanie-zespolu-do-spraw-opracowania-kodeksu-dobrych-praktyk-nadzoru-wlascicielskiego

Od 1 stycznia 2025 roku w Polsce obowiązywać będzie system kaucyjny, którego podstawą będą przepisy Ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (dalej: Ustawa). Treść przedmiotowej regulacji ogłoszona została w ustawie z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw. Jest to regulacja o charakterze proekologicznym, jej celem jest zmniejszenie negatywnego wpływu opakowań wykonanych z tworzyw sztucznych na środowisko. Nowe rozwiązania mają zwiększyć poziom selektywnego zbierania, a w efekcie także recyklingu odpadów opakowaniowych. Na ten moment system kaucyjny obowiązuje lub jest w trakcie wdrażania w kilkunastu europejskich państwach.

Systemem kaucyjnym objęte zostaną:

• plastikowe butelki jednorazowe o pojemności do 3 litrów;
• szklane butelki wielorazowego użytku o pojemności do 1,5 litra;
• metalowe puszki o pojemności do 1 litra.

Wprowadzenie systemu kaucyjnego oznaczać będzie nałożenie na konsumentów dodatkowej opłaty (kaucji), która będzie im zwracana w przypadku zwrotu pustego opakowania do punktu zbiórki. By zwrócić opakowanie w punkcie zbiórki konsumenci nie będą musieli okazać dowodu zakupu produktu.

Najwięcej nowych obowiązków związanych z systemem kaucyjnym spoczywać będzie na podmiotach wprowadzających produkty do obrotu. Będą one zobowiązane do powołania lub nawiązania współpracy z operatorem (podmiotem reprezentującym), odpowiedzialnym za wdrożenie i prowadzenie systemu. Operator będzie między innymi selektywnie zbierał opakowania lub odpady opakowaniowe, tworzyć systemy ich odbiorów i transportu, a także rozliczać kaucje ze sklepami. System kaucyjny będzie zdecentralizowany, co oznacza, że każdy przedsiębiorca wprowadzający produkty na rynek będzie miał możliwość powołania własnego podmiotu zajmującego się zbiórką opakowań

Podmioty wprowadzające produkty do obrotu obowiązane będą do osiągania odpowiedniego poziomu selektywnego zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych. Poziom ten będzie sukcesywnie wzrastać w następujący sposób:

• 77% w 2025 roku;
• 81% w 2026 roku;
• 84% w 2027 roku;
• 87% w 2028 roku;
• 90% w 2029 roku i w następnych latach.

Jeżeli podmiot wprowadzający produkty do obrotu nie rozpocznie współpracy z operatorem lub nie osiągnie ww. poziomów selektywnego zbierania opakowań, to będzie on zobowiązany do uiszczenia opłaty produktowej. Wysokość tej opłaty w 2025 roku ma wynieść 10 groszy za kilogram niezebranych opakowań i tak samo jak poziom selektywnej zbiórki opakowań będzie rosnąć wraz z kolejnymi latami obowiązywania systemu kaucyjnego w Polsce.

Nowe regulacje wpłyną także na sklepy detaliczne. Różnica między obowiązkami przedsiębiorców prowadzącymi sklepy detaliczne będzie zależeć od ich powierzchni sprzedaży. Każdy sprzedawca produktów podlegających pod system kaucyjny będzie zobowiązany do pobierania kaucji. W przypadku jednostki handlu detalicznego lub hurtowego o powierzchni sprzedaży nie większej niż 200 m², w której użytkownikom są oferowane produkty w opakowaniach na napoje objętych systemem kaucyjnym zwracanie kaucji oraz zbieranie pustych opakowań będzie jedynie fakultatywne. Inaczej sytuacja ma się w przypadku sklepów detalicznych o powierzchni sprzedaży powyżej 200 m², gdyż te zobowiązane będą do zwracania opłaty kaucyjnej i zbierania opakowań.

Dyskusyjny wydaje się względnie krótki okres na przygotowanie do wdrożenia nowych regulacji (15 miesięcy od ogłoszenia zmiany przepisów). Pojawiają się także głosy postulujące zmianę nadchodzących regulacji, chociażby w zakresie wdrożenia systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta czy zmiany wysokości kaucji lub opłaty produktowej. Niemniej, na tę chwilę system kaucyjny zacznie obowiązywać już od początku 2025 roku, dlatego w przypadku potrzeby wdrożenia odpowiednich zmian w przedsiębiorstwie konieczne jest zaimplementowanie w strukturze dostosowanych narzędzi informatycznych, rozwiązań technologicznych, regulacji i procedur pozwalających zoptymalizować procesy biznesowe wywołane przedmiotową nowelizacją.