Statyczna nakladka

Ponad 20 lat wspieramy biznes. Doradzamy, jak podejmować i realizować trudne przedsięwzięcia. Czasem odradzamy.

-----------

WŁODZIMIERZ GŁOWACKI

Statyczna nakladka

Przewidujemy zachodzące zmiany, co pozwala nam dostosować strategię działania nawet przy najbardziej nietypowych sprawach.

-----------

Joanna Basińska

Statyczna nakladka

Zabezpieczamy interesy przedsiębiorców. Minimalizujemy zagrożenia i pomagamy w procesie realizacji projektów inwestycyjnych.

-----------

Rita Świętek

previous arrow
next arrow

Wykonawca umowy o roboty budowlane nie będzie mógł wystąpić o udzielenie gwarancji zapłaty, gdy inwestorem jest Skarb Państwa

Z dniem 6 lipca 2023 r. pozytywnie zaopiniowany został projekt ustawy o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw. W projekcie pojawiła się nowelizacja art. 6491 kodeksu cywilnego. Nowelizacja ta  ogranicza legitymację wykonawcy umów o roboty budowlane do wystąpienia o udzielenie gwarancji zapłaty, gdy inwestorem jest Skarb Państwa. W projekcie zawiera się również norma intertemporalna wskazująca, na prawdopodobne nadanie regulacji skutku wstecznego tj. obejmować będzie ona również „umowy o roboty budowlane zawarte przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, w odniesieniu do których wykonawca nie wystąpił z żądaniem przedstawienia gwarancji zapłaty za roboty budowlane przed tym dniem.”.

Art. 6491 k.c. w obecnym brzmieniu przyznaje wykonawcy robót budowlanych uprawnienie do żądania od inwestora udzielenia gwarancji zapłaty za roboty budowlane (w formie gwarancji bankowej, ubezpieczeniowej, akredytywy bankowej albo poręczenia banku), celem zapewnienia mu terminowej zapłaty wynagrodzenia za wykonanie robót budowlanych. Projekt wprowadza wyłączenie stosowania gwarancji zapłaty w przypadku, gdy inwestorem jest Skarb Państwa.

Jak ustawodawca uzasadnia nowelizację?

  • Wprowadzenie do kodeksu cywilnego art. 6491 miało na celu ,, zapobieganie negatywnym zjawiskom w gospodarce, w szczególności nieregulowania przez inwestorów i wykonawców robót budowlanych wynagrodzenia za wykonane prace”. Autorzy projektu założyli, iż w sytuacji, kiedy inwestorem jest Skarb Państwa, powyższe ryzyko nie pojawia się, albowiem Skarb Państwa jest „inwestorem wiarygodnym i dającym gwarancję wypłacalności”.
  • Zniesienie obowiązku udzielenia gwarancji zapłaty uznane za,, korzystne dla budżetu państwa’’. Udzielenie wykonawcy gwarancji zapłaty powoduje dodatkowe koszty dla budżetu państwa. Pomimo, iż ustawodawca zapewnia, że koszty zabezpieczenia wierzytelności strony ponoszą w częściach równych, to: ,, w praktyce koszty takie są ponoszone przez jednostkę sektora finansów publicznych, która następnie dochodzi zwrotu połowy kosztów od wykonawcy, co nie zawsze następuje szybko i czasem oznacza wieloletnie oczekiwanie na zakończeniu sporu sądowego”.
  • Prawo prywatne zawiera podobne elementy chroniące Skarb Państwa (np. wyłączenie zabezpieczenia roszczeń pieniężnych dochodzonych od Skarbu Państwa).
  • Nowelizacja przepisu służyć ma przeciwdziałaniu dostrzeganemu przez autorów projektu zjawisku nadużywania przez wykonawców instytucji odstępowania przez wykonawców od zawartych umów o roboty budowlane. Występują sytuacje, iż wykonawca przeczuwając ryzyko odstąpienia od umowy przed inwestora z jego winy, wykorzystując gwarancję zapłaty, uniknie ryzyka potencjalnej kary albo spowoduje, iż wykonawca zamiast zapłacić karę, sam wystąpi z roszczeniem finansowym wobec inwestora.

Jak wskazują eksperci, rozwiązanie, które wprowadza nowelizacja niekorzystnie wpłynie na sytuację wykonawców. W momencie bowiem, gdy Skarb Państwa odmówi zapłaty, jedyną drogą dochodzenia roszczenia przez wykonawcę będzie droga sądowa – co będzie związane z długotrwałym i kosztownym procesem. Nadto, nawet jeśli wykonawca wygra proces sądowy, uprzednio spowodowane zatory finansowe mogą negatywnie wpłynąć na jego działalność, a szczególnie płynność finansową.

Ustawodawca nie ukrywa, iż jednymi z głównych celów nowelizacji są:

  • zapewnienie ochrony finansowych interesów państwa – nie będzie ono już obciążone zobowiązaniem do ponoszenia części kosztów ustanowienia gwarancji zapłaty;
  • ochrona Skarbu Państwa przed odstąpieniem od umowy przez wykonawcę.

Z projektowanej zmiany nie wynika jednoznacznie, w jaki sposób nieudzielenie gwarancji zapłaty wpłynie na relacje pomiędzy generalnym wykonawcą a dalszymi wykonawcami. Analizując uzasadnienie projektu wysnuć można domniemanie, iż generalny wykonawca nadal zobowiązany będzie do ustanowienia gwarancji na rzecz podwykonawców, lecz zagadnienie wciąż budzi wątpliwości.

Uznano, iż celem art. 6491 i nast. jest zapewnienie ochrony wykonawcy przed niewypłacalnością inwestora. Nie wzięto pod uwagę, że przepisy chronić miały wykonawcę przed nieterminowymi płatnościami inwestorów oraz całkowitych ich zaniechaniem – co w dalszej perspektywie powodowałoby egzekwowanie wierzytelności w długoletnim procesie sądowym.

Przez wielu ekspertów sens nowelizacji poddawany jest wątpliwości. Istnieje ryzyko, iż wcale nie usprawni ona działania regulacji, a stworzy jedynie nowe wyzwania dla sądownictwa.

Nasi Klienci od ponad 10 lat
Razem od ponad 10 lat
Facebook
LinkedIn