Sąd staje po stronie rynku części zamiennych!
Polski Sąd stopuje monopolistyczne zapędy globalnego koncernu – Audi kontra Andrzej Senkowski (Polcar)
Sąd Okręgowy w Warszawie w dniu 18 czerwca 2024 r. wydał wyrok stanowiący kontynuację sporu dotyczącego ochrony znaku towarowego Audi. O sprawie pisaliśmy już wcześniej w kontekście samego wyroku TSUE (https://gwlex.pl/trybunal-sprawiedliwosci-unii-europejskiej-uznaje-racje-audi-w-sporze-z-polskim-przedsiebiorca/). Sąd Okręgowy, po uwzględnieniu stanowiska TSUE, zdecydował się oddalić powództwo Audi i uznać rację Andrzeja Senkowskiego prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą POLCAR Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe Andrzej Senkowski („Polcar”).
Zgodnie z rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2017/1001 w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej, posiadacz zarejestrowanego znaku towarowego ma wyłączne prawo do jego używania i może zakazać osobom trzecim stosowania identycznych lub podobnych oznaczeń, jeśli mogłoby to wprowadzać konsumentów w błąd lub zaszkodzić renomie znaku. Zasadniczo, oceniając czy dochodzi do wkroczenia w prawa wyłączne uprawnionego, istotne jest określenie, czy dochodzi do naruszenia którejkolwiek z funkcji znaku towarowego. Takie główne zadanie wyznaczył Sądowi Okręgowemu TSUE.
Znak towarowy pełni kilka ważnych funkcji, takich jak m.in.:
- Funkcję identyfikacyjną, pozwalającą konsumentom na identyfikację pochodzenia towarów lub usług.
- Funkcję gwarancyjną, która zapewnia konsumentów o stałej jakości towarów lub usług.
- Funkcję reklamową, promującą markę i jej renomy.
- Funkcję inwestycyjną, umożliwiającą posiadaczowi znaku wykorzystanie swojego znaku w ramach działań marketingowych i reklamowych.
W analizowanej sprawie, uwzględniając wytyczne TSUE w tym zakresie, Sąd uznał, że Pozwany nie naruszył żadnej z tych funkcji. W ocenie Sądu, przeciętny konsument będzie postrzegał grille samochodowe oferowane przez Pozwanego jako nieoryginalne. Na opakowaniach bowiem znajduje się jednoznaczna informacja, że dany produkt stanowi nieoryginalny zamiennik.
Sąd wskazał również, że istnieje uzasadniona przyczyna stosowania przez Pozwanego oznaczeń na oferowanych przez siebie osłonach chłodnic. W tym zakresie wskazał cel, jakim jest zapewnienie konsumentom części zamiennych do samochodów używanych. Powód bowiem nie prowadził już produkcji części zamiennych do starszych modeli samochodów, które były objęte znakiem towarowym, a części oferowane przez Pozwanego były dedykowane właśnie dla tych pojazdów. W kontekście rynku zamienników, który jest powszechnie akceptowaną częścią branży motoryzacyjnej, a oferowanie tańszych, alternatywnych produktów stanowi jej naturalną część.
Zasada ochrony rynku zamienników
W tej sprawie istotną rolę odgrywała również kwestia ochrony rynku części zamiennych. Sąd zwrócił uwagę na to, że w kontekście rynku motoryzacyjnego istnieje specyficzna sytuacja, w której producenci części zamiennych oferują towary identyczne pod względem funkcji, ale zastrzegające sobie prawo do stosowania innych oznaczeń. Pozwany w tej sprawie w sposób jasny i zgodny z prawem oferował takie zamienniki. W sposób transparentny przedstawiał swoje produkty jako zamiennik części oryginalnej, a poza tym – brak możliwości korzystania ze znaków towarowych w tego typu przypadkach jak analizowane w niniejszej sprawie osłony chłodnic, doprowadziłyby do zupełnego braku dostępności ich na rynku. Brak tej części zamiennej powodowałoby szkodę dla konsumentów, którzy pośrednio byliby przymuszani do nabywania nowych pojazdów, zamiast korzystać ze starszych modeli. Sąd podkreślił także, że dostępność nieoryginalnych części zamiennych, w sytuacji gdy producent oryginalny rezygnuje z ich dalszego oferowania, przyczynia się do zmniejszenia śladu węglowego i wpisuje się w dążenia UE do rozwijania gospodarki opartej również na naprawie, a nie tylko wymianie przedmiotów używanych przez człowieka.
Renoma znaku towarowego i jej wpływ na orzeczenie
Pomimo że znak towarowy Powoda posiadał renomę, co w innych przypadkach mogłoby prowadzić do bardziej restrykcyjnego podejścia, Sąd uznał, że nie stanowi ona wystarczającej podstawy do ochrony wyłączności na znak, w sytuacji, gdy Pozwany działał zgodnie z rynkowymi zasadami. Sąd zaznaczył, że nawet w przypadku renomowanego znaku towarowego, właściciel nie może ingerować w działalność podmiotów oferujących legalne zamienniki, o ile nie zachodzi realne ryzyko wprowadzenia konsumentów w błąd.
Oddalenie powództwa i znaczenie wyroku
Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, Sąd ostatecznie w I instancji powództwo oddaliła.
Wyrok ten ma istotnie precedensowe znaczenie zarówno w kontekście oceny naruszeń renomowanych znaków towarowych, jak również w ocenie używania znaków dla części zamiennych. Sąd potwierdził, że nawet w przypadku renomowanego znaku towarowego, posiadacz nie ma absolutnej ochrony przed używaniem przez innych podobnych oznaczeń, jeżeli takie działanie nie wprowadza konsumentów w błąd, a stosowane produkty są wyraźnie oznaczone jako alternatywne (nieoryginalne).
Tym samym wyrok ten przyczynia się do bardziej zrównoważonego podejścia do ochrony praw własności intelektualnej, uwzględniając potrzeby rynku, innowacji oraz prawa konsumentów do dostępu do zamienników.