Zamówienia publiczne

Zapewniamy pomoc prawną w sprawach związanych z zamówieniami publicznymi, w tym obszarze:

• opracowujemy opinie w przedmiocie konieczności i zakresu stosowania regulacji prawa zamówień publicznych,
• doradzamy przy opracowywaniu specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz pozostałej dokumentacji postępowania,
• analizujemy postanowienia specyfikacji istotnych warunków zamówienia i kontraktów pod kątem oceny ryzyka związanego z udziałem w określonych postępowaniach przetargowych,
• zapewniamy pomoc prawną na etapie postępowania o udzielenie zamówienia, w tym przygotowujemy wnioski o wyjaśnienie treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
• wspieramy Klientów przy zawierania umów w sprawach zamówień publicznych,
• reprezentujemy Klientów w postępowaniach przewidzianych dla realizacji środków ochrony prawnej w sprawach zamówień publicznych.

Czym są zamówienia publiczne?

System zamówień publicznych to precyzyjne procedury, zgodnie z którymi zamawiający mogą realizować potrzebne zakupy. Korzystają z niego podmioty publiczne, jak choćby jednostki samorządowe czy organy administracji rządowej, które kupują konkretne towary oraz usługi.

Jeśli szukać definicji zamówienia publicznego, można uznać, że jest to odpłatna umowa między zamawiającym a wykonawcą. Ten ostatni to podmiot oferujący konkretną usługę, dostawę czy roboty budowlane.

Zamówienia publiczne powstały po to, aby umożliwić udział sektora publicznego w gospodarce. Mają duże znaczenie, czego dowodzą statystyki. Raporty Komisji Europejskiej pokazują, że wydatki na zamówienia publiczne stanowią nawet 19% PKB Unii Europejskiej. Jeśli chodzi o polski rynek, jest to ok. 10%. Każdy etap postępowania przetargowego podlega restrykcyjnym regulacjom.

Zasady zamówień publicznych

Na rynku obowiązuje kilka kluczowych zasad udzielania zamówień publicznych, dzięki którym można je realizować uczciwie.

• Zasada uczciwej konkurencji – zgodnie z nią zamawiający musi przeprowadzić postępowanie zgodnie z prawem, ale także dobrymi praktykami. Jego działania powinny zgadzać się z interesem przedsiębiorcy bądź klienta. To m.in. zapewnianie dostępu do zamówienia różnym grupom wykonawców i ograniczanie wykorzystywania pozycji monopolistycznej przez inne podmioty.
• Zasada równości – głosi ona, że zamawiający nie może preferować ani dyskryminować żadnego z podmiotów, który bierze udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia. Zamawiający musi traktować je równo przez cały czas trwania procedury. Stawiane przed nimi wymagania powinny być klarowne.
• Zasada efektywności – w ramach postępowania należy wybrać ofertę, która przynosi największe korzyści ekonomiczne. Należy przy tym uwzględnić efektywność kosztową, kwestie jakości, środowiska czy zagadnienia społeczne, które wiążą się z przedmiotem zamówienia.
• Zasada jawności – głosi, że informacje i dokumenty dotyczące postępowania muszą zostać powszechnie udostępnione (zasada ta obowiązuje w określonych ustawowo przypadkach).
• Zasada bezstronności i obiektywizmu – to inaczej zakaz uczestniczenia w postępowaniu osób, które mają jakikolwiek związek z wykonawcą.
• Zasada przejrzystości – postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego musi mieć przejrzyste reguły. Muszą także istnieć środki do weryfikacji prawidłowości ich stosowania oraz wcześniej ustalone kryteria, na podstawie których zamawiający podejmuje czynności.
• Zasada pisemności i prowadzenia postępowania w języku polskim – zgodnie z tą zasadą postępowanie o udzielenie zamówienia trzeba prowadzić w języku polskim i pisemnie. Od tej reguły istnieją oczywiście wyjątki.

Dzięki tym regułom wykonawca może korzystać z konkretnych środków ochrony prawnej, jeśli dojdzie do naruszenia jego praw.

Kogo dotyczy stosowanie prawa zamówień publicznych?

Prawo zamówień publicznych dotyczy:

• publicznych zamawiających – np. organów władzy publicznej, samorządów, sądów, zakładów opieki zdrowotnej czy uczelni,
• zamawiających sektorowych – są to podmioty wyodrębniane ze względu na rodzaj wykonywanej działalności o szczególnym charakterze w perspektywie gospodarki państwa, takiej jak sprzedaż i produkcja energii czy usługi w zakresie gospodarki wodnej,
• zamawiających subsydiowanych – to podmioty, których nie można zaliczyć do żadnej z powyższych grup, ale obowiązuje je PZP ze względu na specyficzne przesłanki.

Co istotne, zamówienie publiczne powinno spełniać wszystkie poniżej wymienione warunki, aby realizujący je podmiot mógł funkcjonować jako zamawiający subsydiowany. Oznacza to, że:

• przedmiot zamówienia to roboty budowlane lub usługi, które są z nimi związane,
• więcej niż połowa wartości zamówienia udzielanego przez ten podmiot jest finansowana ze środków publicznych,
• wartość zamówienia jest równa lub przekracza aktualnie obowiązujące progi unijne.

Po drugiej stronie stoi wykonawca. Może być to osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka, która nie posiada takiej osobowości, np. spółka jawna. Muszą oni oferować wykonanie robót budowlanych lub obiektu budowlanego, dostawę produktów lub świadczenie usług, albo też ubiegać się o udzielenie zamówienia. Powinny zrobić to w drodze złożenia oferty lub zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego.

Przepisy regulujące udzielanie zamówień publicznych

Każda ze stron transakcji musi postępować wedle ściśle określonej procedury i spełniać wymagania wskazane w przepisach. Obecnie najważniejszym aktem prawnym regulującym te kwestie jest Ustawa Prawo Zamówień Publicznych (PZP), która na początku 2021 roku zastąpiła Ustawę z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych. Można w niej znaleźć reguły dotyczące:

• trybu udzielania zamówień publicznych,
• środków ochrony prawnej,
• kontroli udzielania zamówień publicznych,
• umowy zawartej w wyniku przeprowadzonego postępowania.

Należy pamiętać, że przepisy ustawy PZP odnoszą się do zamówień i konkursów, których wartość jest równa lub przekracza 130 000 zł (bez podatku VAT).

Jak złożyć ofertę o udzielenie zamówienia publicznego?

Dokładna instrukcja postępowania o udzielenie zamówienia publicznego zawsze znajduje się w jego dokumentacji. Oferty oraz wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia lub w konkursie przekazuje się w ramach komunikacji elektronicznej. Dlaczego?

W ten sposób można zapewnić całej procedurze autentyczność, poufność czy integralność w kwestii przechowywania informacji. Elektronizacja zwiększa sprawność i przejrzystość postępowań publicznych. Wpływa także na związane z nimi koszty.

Obowiązek korzystania z komunikacji elektronicznej narzuca ustawa o zamówieniach publicznych. Komunikacja ustna między zamawiającym a wykonawcą jest możliwa tylko w wyjątkowych sytuacjach i nie może dotyczyć spraw kluczowych.

Co ważne, w przypadku postępowań o wartości równej lub wyższej niż progi unijne dokumentacja musi powstać jako plik cyfrowy zatwierdzony podpisem kwalifikowanym. Jeśli ta wartość jest niższa, wystarczy podpis zaufany lub osobisty – nie ma wówczas obowiązku formy elektronicznej. Choć nie jest to obowiązek, wykonawca uczestniczący w postępowaniu powinien zabezpieczyć odpowiednie środki finansowe na wadium. Często żądają tego sami zamawiający. Zasadniczo kwota wadium nie powinna przekraczać 3% wartości zamówienia (zamówienia powyżej progów unijnych) lub 1,5% wartości zamówienia (zamówienia poniżej progów unijnych). To zabezpieczenie oferty na cały czas jej trwania, wiążące ze sobą zamawiającego i wykonawcę.